Jarmark Cysterski

          Każdy, kto raz odwiedzi to małe, urokliwe miasteczko, będzie tu z pewnością wracał wielokrotnie. Tak bowiem czynił przed wiekami król Jan III Sobieski, który wraz z żoną Marysieńką przypływał gondolą z Gniewu, by umocnić ducha i napawać się urokiem cysterskiego klasztoru. Pewnie przywiodły go tu słowa kronikarza Jana Długosza, który   już w XV wieku pisał: „Klasztor ten był tak piękny i znakomity ze względu na wzniesione w nim budowle i mury, że łatwo budził u wszystkich śmiertelnych podziw.”  I budzi nadal…

           Jeszcze wielu innych,  zacnych   osób w ciągu sześciu wieków gościli „szarzy mnisi”
w swoich progach. Także później, już po kasacie opactwa pelplińskiego (w 1823r.), po tym , kiedy Pelplin ustanowiono stolicą Diecezji Chełmińskiej (od 1992r. Diecezja Pelplińska) Pelplin nawiedzali i wiązali się z nim wielcy ludzie –  największą z nich postacią jest Ojciec Święty Jan Paweł II, który tu sprawował Mszę Św. dla wiernych w 1999r.

           Gotycka świątynia cysterska od 1965 r. nosi  tytuł bazyliki mniejszej, nadany przez papieża Pawła VI. Każdy przyjezdny odczuje w jej murach klimat sprzyjający skupieniu, refleksji i modlitwie – ten sam   towarzyszył  od XIII wieku zakonnikom, którzy wyrazili to w legendarnym  zdaniu „Bonum est nos hic esse/ Dobrze jest nam tu być…”

Nie sposób nie zachwycić się   gwiaździstymi, kryształowymi i sieciowymi sklepieniami, gotyckimi stallami czy najwyższym drewnianym, barokowym ołtarzem w Europie,  barokowymi organami i amboną oraz innymi osobliwościami.

        Zwiedzając dawne opactwo  podążymy   śladami szarych mnichów do oratorium,  krużganków biegnących wokół  wirydarza (wewnętrzny ogród) i pozostałych pomieszczeń gospodarczych klasztoru – dziś głównie stanowiących infrastrukturę dla przybywających coraz liczniej turystów i pielgrzymów.  Miejscem wspólnych posiłków zakonników był refektarz. W tym XIV wiecznym pomieszczeniu do dzisiaj czuć smakowite zapachy wywodzące się z sąsiadującej kuchni i przede wszystkim można się tu najeść do syta.

         W zabytkowych zabudowaniach  dawnego młyna wodnego usytuowany jest Hotel „Nad Wierzycą”. Jego wnętrza posiadają autentyczne elementy cysterskiej architektury drewnianej. Cały wystrój nawiązuje do prostoty szarych mnichów. Jedynie szum wody spadającej na młyńskie koło jest w stanie przerwać kontemplacyjną ciszę tego miejsca.

        Na terenie dawnego opactwa możesz   poczuć się  jak średniowieczny skryba i poznać rozwój piśmiennictwa od zakonnego warsztatu pisma ręcznego (skryptorium) do współczesnego składu w miejscowym Wydawnictwie Diecezjalnym „Bernardinum”.   Udamy się razem w swoistą podróż w przeszłość, zapisaną w Kronice Pelplińskiej, aby zobaczyć jak funkcjonowało skryptorium pelplińskie. Zasiadając przy wysłużonym pulpicie, zgłębisz tajniki pisania frakturą, uncjałą, antykwą, jak też zdobienia ksiąg ornamentyką i inicjałami gotyckimi.

            Cystersi budowali swoje siedziby w pobliżu wody, nie inaczej było z opactwem pelplińskim. Kompleks klasztorny okala spokojnie Wierzyca – najbardziej urokliwa rzeka Kociewia. Dlaczego nie przybyć do Pelplina drogą wodną, jak czynił Król Jan III Sobieski ? Nie łatwy to szlak wodny, ale dla wytrwałych kajakarzy nagrodą są niezapomniane krajobrazy i osobliwości natury, które można zobaczyć wyłącznie płynąc kajakiem, w tym legendarny Diabelski Kamień.

            Ciepło i zapach ogniska… szum wody w pobliżu zabudowań klasztornych… Wyspa Jana III Sobieskiego to urokliwe miejsce, położone tuż przy murach opactwa, gdzie można miło spędzić wieczór w gronie  przyjaciół. Jest  przyjazne kajakarzom chętnym biwakowania. Dla spragnionych historii i lokalnych legend znajdą się specjalne programy artystyczne, które umilą wieczorne biesiadowanie.

            Zakonnicy i rycerze zakuci w stal, dwórki pląsające w historycznych sukniach przy muzyce dawnej, czy też salwa z armat; spektakle z dziejów Pelplina, czy stragany pełne jadła, napitków, dewocjonaliów, ziół i cacek. Zawsze w trzeci weekend września na terenie dawnego opactwa cysterskiego odbywa się Jarmark Cysterski ukazujący nie tylko wspaniale zachowane dziedzictwo kulturowe, ale również dzieje klasztoru oraz tradycje cysterskie. Impreza stanowi jedną z najciekawszych atrakcji turystycznych Pomorza.

 Zaciężna Chorągiew Rycerska „Apis” Jacentego Ordowskiego przygotuje oprawę artystyczną, która uatrakcyjnia nie tylko ten szczególny czas, ale też każde  spotkanie, uroczystość, konferencję, biesiadę lub wieczorne ognisko organizowane na terenie dawnego klasztoru cysterskiego.

        Mimo, że przez Pelplin przetoczyły się liczne wojny (od husyckich i szwedzkich począwszy, na I i II wojnie w XX w. skończywszy); mimo pożarów i rabunków, gotyckie XIV –wieczne obiekty można tak samo podziwiać jak onegdaj. W pobliskim Muzeum Diecezjalnym zobaczymy najbogatszy na Pomorzu zbiór rzeźby gotyckiej, kolekcję tkanin czy też złotnictwo sakralne, ale przede wszystkim jedyny w Polsce egzemplarz Biblii Gutenberga.

         Turyści przybywający do Pelplina swoje pierwsze kroki powinni skierować do dawnego klasztornego budynku bramnego, w którym mieści się Diecezjalne Centrum Informacji Turystycznej. Dawniej tu brat cysters witał gości  – współcześnie podobnie z radością witani są turyści oraz pielgrzymi. Profesjonalna obsługa poinformuje o wielu innych atrakcjach Pelplina – Kościele Bożego Ciała, Górze Jana Pawła II, miejscowych nekropoliach i innych oraz licznych imprezach cyklicznych takich jak   Międzynarodowy Festiwal Muzyki organowej w Bazylice Katedralnej (każda środa lipca i sierpnia), nocne zwiedzanie  Katedry (w piątki sierpnia), Spotkania Kociewiaków Na Świętego Bernarda (Dzień Patrona Miasta), Jarmark Cysterski,  Piknik Cysterskie Złoto i Przegląd Zespołów Muzyki Dawnej (trzeci weekend września).

Dobrze jest nam tu być…jak dawniej cystersom. Oby i Wam było tu dobrze z nami J

                                                         ZAPRASZAMY DO PELPLINA – MIASTA Z DUSZĄ!!! Alicja Słyszewska